Aanwezig:
- Voorzitter: Anja de Wit
- Werkgroep Landbouw: 21 leden
- Provincie Utrecht
- Anja de Wit, gebiedscoördinator
- Jos Geenen, landbouw
- Emma Grijsen, procesmanager (verslag)
- Gemeente Vijfheerenlanden:
- Govert-Jan Versluis, strategisch adviseur landelijk gebied
Opening, welkom, vaststellen agenda
Anja de Wit opent de vergadering. Ze meldt dat Roelof Westerhof normaalgesproken de gespreksleider van de avond is maar hij is helaas ziek. Anja neemt vanavond zijn rol over.
Ze geeft aan dat vanavond in het teken staat van het thema natuur. De vorige keer is afgesproken om dit onderwerp nogmaals te behandelen zodat iedereen de mogelijkheid krijgt om over de onderliggende thema’s zijn inbreng te leveren.
Anja benadrukt nog een keer dat iedereen op persoonlijke titel aanwezig is. De werkgroep landbouw wordt gevraagd om input zodat de informatie waarmee de gemeente (t.b.v. de landbouwvisie) en provincie (voor het op te stellen gebiedsplan) naar buiten gaan, aansluit bij de behoefte vanuit het gebied. Vanavond werken we aan het groeidocument voor natuur. Edith doet een voorstel om vanuit de werkgroep mee te helpen met de uitwerking. Hier wordt aan het eind van de vergadering op terug gekomen.
Men is akkoord met de voorgestelde agenda.
Verslag en afspraken n.a.v. werkgroep 23 januari 2023
N.a.v. het verslag de volgende aanpassingen doorvoeren:
Pagina 3: Bij Verkennen oplossingsmogelijkheden: we gaan uiteen in vier groepen en besteden
15 minuten aan het groepswerk.
Pagina 3: Bij Hoe gaan we verder: verdere uitwerking in samenwerking met een afvaardiging van de gemeente van het thema natuur als geheel te gaan presenteren
Actiepunten:
- Anja heeft een mondeling akkoord gekregen dat de leden van de werkgroep landbouw een financiële vergoeding ontvangen voor deelname aan de werkgroep. Ervan uitgaande dat voorbereiding en aanwezigheid ongeveer 4 uur per bijeenkomst in beslag nemen, zal de vergoeding € 140,- per bijeenkomst omvatten. Dit wordt met terugwerkende kracht geregeld o.b.v. de presentielijst.
- 13 puntenlijstje is nog niet helemaal afgehandeld. De vergadering vraagt een duidelijk standpunt van de Provincie met betrekking op deze punten. Dit onderwerp zal de volgende keer terugkomen.
Vervolg uitdiepen het Onderwerp Natuur
De groep verdeeld zich over de vier thema’s en draait steeds na 25 min door naar het volgende onderwerp. De groep die de vorige keer bij een bepaald thema is gestart zal vanavond eindigen bij datzelfde thema. Aan het einde volgt een plenaire terugkoppeling. Hieronder een korte weergave van hetgeen is gedeeld. De volledige opbrengst van de avond wordt verwerkt in de aangepaste versie van het informatieblad Natuur.
Versterken natuurwaarden (terugkoppeling door Anja)
Jullie zeggen allemaal dat je best wilt bijdragen aan het instandhouden en versterken van natuurwaarden maar dan moet er goed verdienmodel zijn. Vanuit bedrijfsefficiëntie (veel uren werk tegen laag inkomen) komen de boeren er vaak niet toe, maar bij een eerlijke prijs kan dit in de bedrijfsvoering worden ingepast. Daarnaast heeft een boer behoefte aan langjarige zekerheid (pachtconstructies, het gebruik kunnen maken van financiële regelingen). Men is bevreesd dat er als je nu met goed resultaat meer maatregelen t.b.v. de natuur neemt, de provincie mogelijk meer natuurdoelstellingen op het gebied gaat leggen met eventuele schaduwwerking (belemmering in de bedrijfsvoering) tot gevolg.
Stikstofreductie (terugkoppeling door Jos)
Uit de gesprekken werd duidelijk dat iedereen mee wil werken aan management maatregelen. Veel dingen worden al toegepast zoals weidegang, water bij mest etc. Belangrijk is dat de maatregelen een juridische borging krijgen en dat inzichtelijk wordt welke reductie al is behaald t.o.v. 2018. En men wil de KDW uit de wet.
Als nieuwe maatregel is besproken dat water verneveling best uitvoerbaar zou zijn. De meeste reductie zou via management maatregelen moeten worden gerealiseerd. Er was ook het idee om mest te scheiden en de dunne fractie als kunstmest in te zetten. Het is niet wenselijk om de kunstmestgift toe laten nemen als gevolg van derogatie.
N.a.v. het veegbesluit wordt geconcludeerd dat bij de Diefdijk er natuurwaarden zijn toegevoegd waar een stikstofopgave uit volgt. Dit wordt ervaren als dat er steeds meer beperkingen worden toegevoegd gedurende de rit. De vraag is of dit juridisch kan omdat er altijd gezegd is dat alleen hoeft te worden voldaan aan de instandhoudingsopgave voor de natuurwaarden ten tijden van toekenning.
Als er gekeken wordt naar het agrarisch gebied dan moet ook worden gekeken naar het beheer van de golfbaan.
Uitbreiden van areaal natuur (terugkoppeling door Emma)
Er is behoefte aan een langjarige doorkijk en daarbij past het niet dat het areaal natuur toeneemt of dat er voorwaarden bij komen. Grond die nu landbouwgrond is, moet dat ook blijven. De groep geeft aan dat het huidig beheer al te wensen over laat, dus lijkt een toename van natuur niet reëel als het beheer niet goed is geregeld. Hier is een goed verdienmodel voor nodig.
Er is behoefte aan verduidelijking of een definitie wat onder nieuwe natuur wordt verstaan en een goede onderbouwing van wat de noodzaak is om meer natuur te willen. De vraag wordt gesteld of vanuit het gebied zelf stukken kunnen worden aangewezen waar natuur kan komen en hoe gaat dat in zijn werk? Daarnaast is er wel de oproep om maatwerk te leveren: heeft VHL nog meer natuur nodig en kan dit worden gekoppeld aan andere opgaven? Er is landbouwgrond nodig om te kunnen extensiveren dus als er nieuwe natuur nodig is, moet de noodzaak goed worden onderbouwd.
Als je kijkt naar de zoekgebieden NNN hoe liggen deze ten opzichte van de huidige NN en wat is de wens ook vanuit de gedachte van groenblauwe dooradering. Het moet niet zo zijn dat er de realisatie van de nieuwe natuur een toename van de opgave voor stikstofreductie tot gevolg heeft.
Het idee voedselbos roept de vraag op waar en hoe je dat kan doen. Het advies hierin is te inventariseren waar het wel/niet wenselijk is en hoeveel animo hiervoor is. Daarnaast is ondersteuning nodig hoe je omschakelt als veehouder en hoe zich dit verhoudt tot landschapselementen (want daar zijn er al heel veel van).
Groenblauwe dooradering (terugkoppeling door Govert-Jan)
In de zijlijn van de discussie kwam het gesprek op kavelruil. Dit biedt de mogelijkheid om goede grond te behouden voor agrarisch gebruik. Dit heeft in het vervolg van het gebiedsproces aandacht nodig.
De aanwezigen zijn zelf aan de slag gegaan om invulling te geven aan het begrip groenblauwe dooradering. Als de ecologische bufferstroken binnen VHL worden opgeteld, kom je naar verwachting al tot de gewenste hoeveelheid want dit wordt al veel toegepast. Al helemaal als je de inrichting van De Huibert, de diverse groene kaden, bermen, reeds aangelegde natuurvriendelijke oevers, de ingerichte ‘prachtsloten’ als de huidige natuur erbij neemt. Als al deze stroken in beeld worden gebracht kom je naar verwachting al over de 10% heen.
Wat nog meer kan worden gedaan is onderzoeken of meer landbouwgrond kan worden omgevormd t.b.v. vernatting of waterberging maar dan is er wel schadeloosstelling nodig.
Voor maatwerk moet naar kleinere peilgebieden worden gekeken. Voorwaarde is wel dat er ook bij kleine landschapselementen een goed verdienmodel tegenover staat en inzichtelijk wordt gemaakt wat het effect hiervan is op de mestboekhouding. Hier zijn nu zorgen over.
Als er groenblauwe dooradering wordt gerealiseerd, zorg dan dat dat zichtbaar is voor de inwoner en recreant en laat zien wat het oplevert.
Er wordt nog wel gevraagd om prioriteitsstelling tussen landschapselementen en goed weidevogelbeheer. En ook weidegang en gewenste vernatting. Hier moeten keuzes worden gemaakt met een duidelijke onderbouwing.
Vanuit de aanwezigen wordt de suggestie gedaan om met een aantal leden van de werkgroep mee te schrijven aan het groeidocument. Dit om te voorkomen dat het te beleidsmatig wordt en aansluit bij het taalgebruik van de werkgroep. Hiervoor melden Esther, Johan en Gertjan zich aan. Buiten de vergadering wordt een moment ingepland om het verder uit te werken voor het rond gezonden wordt naar de rest van de werkgroep.
Afronding
De aanwezigen vragen om de stukken eerder toe te sturen zodat de bijeenkomsten goed kunnen worden voorbereid. Idealiter is dat minstens één week vóór de bijeenkomst.
Nabranders
In de bijeenkomst van 1 november 2022 is aangegeven dat er vaker gezamenlijke bijeenkomsten of informatieavonden zullen worden georganiseerd. De aanwezigen willen nl. ook graag andere agrariërs erbij betrekken. Anja antwoord dat het inderdaad de bedoeling is om een informatiebijeenkomst te organiseren. Er wordt nog gekeken wat een goed moment is, dit vindt waarschijnlijk in het voorjaar plaats.
Govert-Jan vermeldt dat op de website van de gemeente de verslagen staan van de werkgroep landbouw en er verschijnt maandelijks een nieuwsbrief. Het blijkt dat velen die nog niet hebben ontvangen waarop Govert-Jan toezegt hier nog een mail over te sturen naar de werkgroepleden.
Het groeidocument roept het beeld op dat het in VHL heel slecht gaat met de natuur maar dat wordt absoluut niet zo beleefd: er is veel gezonde natuur. Er is behoefte aan meer feitelijke onderbouwing van de huidige situatie. Provincie is al bezig met het in kaart brengen wat de veedichtheid is in dit gebied.
Er wordt gevraagd of de terreinbeheerders input hebben geleverd op de natuurdoelanalyses die voor de N2000 zijn opgesteld. Anja antwoord dat de analyses zijn opgesteld door een adviesbureau in opdracht van de Provincie. De rapporten worden toegezonden naar de Ecologische Autoriteit die de rapporten zal toetsen. We verwachten dat dit rond april gereed is. Anja vraagt na of de conceptrapporten gedeeld kunnen worden. In het verlengde daarvan kan worden gekeken wat de resterende opgave is om de natuurwaarden in de natuurgebieden in stand te houden.
Er is verwarring wat het doel was van de oprichting van de werkgroep landbouw, het ging toch om stikstofreductie en nu lijkt het of alles erbij wordt gehaald? Anja antwoord dat vanaf de brief van Van der Wal (juni 2022) het niet alleen meer gaat om stikstofreductie maar om een toekomstbestendig landelijk gebied te realiseren waar inderdaad meerdere onderwerpen bij aan het licht komen. De aanwezigen hebben wel de indruk dat de opgaven nu in het gebied worden gelegd terwijl ze graag zelf een plan willen maken voor het gebied.
Actie
- Govert-Jan mailt de werkgroepleden over de nieuwsbrief landbouw die de gemeente uitgeeft.
- Anja vraagt na wanneer de conceptrapporten van de Natuurdoelanalyses (NDA’s) van Zouweboezem, Uiterwaarden Lek en Linge-Diefdijk kunnen worden gedeeld.
In de volgende bijeenkomst
- Provinciale uitspraak hoe om te gaan met het 13 puntenlijstje,
- De geüpdate versie van het informatieblad natuur,
- Bespreking van het thema water.