Op woensdag 1 november 2022 waren meer dan 200 personen aanwezig in Dorpshuis De Linde te Meerkerk. De gemeente Vijfheerenlanden organiseerde samen met de Provincie Utrecht een bijeenkomst over de toekomst van de landbouw. Doel van de avond was om de agrariërs uit de gemeente te informeren over de actuele stand van zaken en met hen in gesprek te gaan.
Voorzitter Bas van Werven ging in gesprek met Ton van Maanen (wethouder gemeente Vijfheerenlanden met o.a. portefeuilles landschap en landbouw en economie) en Mirjam Sterk (gedeputeerde van de provincie Utrecht met o.a. portefeuilles landbouw en natuur). Wethouder Kees Bel van de gemeente Vijfheerenlanden (portefeuille o.a. Volksgezondheid en Landbouw en Klimaat) kon helaas niet aanwezig zijn, maar is ook nauw betrokken bij dit onderwerp.
Aanleiding: Voorbereiding provinciaal Gebiedsprogramma
Het Rijk heeft alle provincies gevraagd om een Provinciaal Gebiedsprogramma op te stellen. Hierin stellen de provincies per gebied de doelen voor stikstof, natuur, water, klimaat en bodem vast. Deze programma’s moeten op 1 juli 2023 klaar zijn. Op basis van de gebiedsprogramma’s stelt het Rijk geld beschikbaar om die doelen te behalen.
Bij elkaar tellen die doelen op tot het landelijke doel van 50 procent minder totale stikstofemissie in 2030 en het halen van de instandhoudingsdoelen.
De provincie Utrecht hanteert voor de Gebiedsgerichte Aanpak de volgende principes: we doen het samen, het gebied staat centraal en we organiseren een grote betrokkenheid en inbreng van de direct betrokkenen.
Nog veel onduidelijkheid
Er leven veel vragen onder de aanwezigen, zoals:
- Waar liggen de prioriteiten en knelpunten ten aanzien van Natura 2000?
- Zijn er piekbelasters in Vijfheerenlanden?
- Wat kan de gemeente eigenlijk betekenen voor de agrariërs?
- Wat heeft het voor zin om met elkaar in gesprek te gaan als er zoveel onduidelijk is?
- Wat is de staat van de natuur in Vijfheerenlanden?
- Wat betekent de derogatiebeschikking voor agrariërs in de bufferzone van de Natura 2000 gebieden?
- Welke compensatiemogelijkheden zijn er in deze bufferzones?
Op een groot deel van deze vragen hebben de gemeente en provincie (nog) geen antwoorden, omdat er nog geen beleid is vastgesteld of omdat er nog (veld-) onderzoek plaatsvindt. Daarbij wordt niet alleen naar stikstof gekeken, maar ook naar natuur, bodemdaling, water, transitie en landbouwbeleid. De resultaten van het veldonderzoek, de zogenoemde natuurdoelanalyse, worden in december verwacht.
Rolverdeling gemeente en provincie
Er ligt een grote opgave van het Rijk, die door de provincie en de gemeente moet worden ingevuld. De provincie moet de opdracht uitvoeren, maar heeft hierbij de medewerking en kennis over het gebied nodig van de gemeente en agrariërs. De gemeente heeft een faciliterende rol, om het gesprek met de sector te kunnen (blijven) voeren. Hierbij komen zowel het economische als het sociale aspect aan de orde.
Ook zal de gemeente de samenwerking opzoeken met buurgemeentes. In het coalitieakkoord van Vijfheerenlanden wordt expliciet aangegeven dat we gaan samenwerken met de gemeente Molenlanden. In Molenlanden heeft de agrarische sector al de belangrijkste randvoorwaarden opgesteld en gaat binnenkort hierover in gesprek met de provincie Zuid-Holland. De provincie Utrecht zal meewerken bij een eventuele samenwerking van Vijfheerenlanden met Molenlanden (provincie Zuid-Holland). Afstemming met gemeenten in de Betuwe ligt ook voor de hand.
Enkele overige vragen uit het publiek
Waarom is er geen provinciale Dienst Landelijk Gebied (DLG) meer?
Het gevaar van een DLG is dat ‘deskundigen’ praten over de sector, in plaats van in gesprek gaan mét de sector. Met een werkgroep kan de denkkracht van de sector worden ingezet en zorgt voor meer draagvlak.
De gewenste ontwikkeling lukt alleen als we daar ondersteuning en middelen (techniek en geld) voor krijgen. Worden innovaties ondersteund?
De provincie ontwikkelt momenteel een aantal instrumenten. Ook worden er diverse pilotprojecten uitgevoerd. Er moeten hierover echter nog concrete nadere afspraken worden gemaakt. De provincie wil graag op korte termijn starten met een aantal maatregelen.
Hoe wordt gegarandeerd dat stikstofruimte van een boer die gaat stoppen, ten goede komt aan de agrarische sector en kan worden ingezet voor PAS-melders?
De provincie wil met voorrang PAS-melders helpen. Het rijk komt (nog) niet met een oplossing. De provincie werkt momenteel aan een stikstofbank en wil hierbij PAS-melders prioriteit geven.
Welke handreikingen zijn er op sociaal gebied?
De gemeente heeft een sociaalteam waarbij een ieder kan aankloppen. Zij kunnen bijvoorbeeld keukentafelgesprekken voeren om de situatie van het gezin in kaart te brengen. Agrariërs die hiervan gebruik willen maken, kunnen zich melden bij de gemeente. U kunt contact opnemen met het Sociaal Loket via 0800 - 5016 of via sociaalloket@vijfheerenlanden.nl en hen uw vraag voorleggen. Zie voor verdere informatie de pagina van het Sociaal Team.
De provincie heeft plattelandscoaches, die kunnen adviseren over de bedrijfsvoering. Zie voor verdere informatie de pagina over de plattelandscoaches op LaMi Plattelandscoaches (Deze link gaat naar een externe website).
Praat mee in de werkgroep
Op basis van alle gebiedsprogramma’s zal het Rijk beleid opstellen en geld beschikbaar stellen voor het behalen van de doelen. Daarom is het belangrijk dat de agrarische sector uit de gemeente Vijfheerenlanden óók meepraat en input geeft voor het Gebiedsprogramma van de provincie Utrecht. Want alleen zo kunnen we voorkomen dat er alleen óver ons wordt gepraat, in plaats van mét ons.
Daarom wordt er een werkgroep opgericht. De gemeente is op zoek naar ongeveer 20 tot 30 personen uit de agrarische sector die willen deelnemen aan de werkgroep. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via landbouw@vijfheerenlanden.nl.