Binnenstadsvisie Leerdam
Het centrum van Leerdam is het grootste en meest diverse winkelgebied van de gemeente. Daarom moet het een aantrekkelijke ontmoetingsplek zijn met diverse voorzieningen.
De Leerdamse binnenstad heeft van oudsher een redelijk sterke positie. Maar het toekomstperspectief voor met name detailhandel staat onder druk. Tegelijkertijd signaleerden we anno 2021 een groeiende belangstelling voor wonen en recreatie in en rond de binnenstad.
Daarom zijn we destijds gestart met het opstellen van een integrale visie op de transitie van de binnenstad van winkelgebied naar (be)leefgebied, de ‘Binnenstadvisie Leerdam’. Hierbij zijn onder andere de wijkraad Leerdam Centrum en de ondernemersvereniging (LOV) nauw betrokken geweest.
De gemeenteraad heeft de Binnenstadvisie Leerdam in september 2022 vastgesteld.
In de Binnenstadvisie Leerdam wordt de toekomstvisie beschreven en uitgewerkt in vijf punten voor de binnenstad:
- Compact kernwinkelgebied met onderscheidende deelgebieden.
- Aantrekkelijk ontmoetings- en verblijfsgebied.
- Versterken recreatie en toerisme (“extra glans”).
- Goed bereikbaar en balans in verschillende vervoerswijzen.
- Samenwerking betrokken partijen.
Compact kernwinkelgebied met onderscheidende deelgebieden
Met verschillende acties, uitgevoerd of in voorbereiding, geven wij inhoud en vorm aan de compactere binnenstad van Leerdam. Een proces dat de komende jaren doorgaat en verschillende afhankelijkheden kent. Zo is in juni 2022 beleid over parkeernormen vastgesteld, waarmee ruimte wordt gegeven aan een (beperkte) toename van woningen in de binnenstad.
Aantrekkelijk ontmoetings- en verblijfsgebied
Er wordt de komende jaren gewerkt aan het versterken van het voetgangersgebied van noord naar zuid. Dit maakt de binnenstad een aantrekkelijker ontmoetings- en verblijfsgebied. Om te bekijken hoe dat het beste kan is een Verkeerscirculatieplan (VCP) opgesteld.
Er zijn en worden diverse initiatieven uitgevoerd om de binnenstad (visueel) aantrekkelijker te maken. De ondernemersvereniging, de wijkraad en de werkgroep KIOR (Kunst In de Openbare Ruimte) spelen hierbij een belangrijke rol. Dit is onder andere het realiseren van geveltuintjes op initiatief van inwoners en de wijkraad. Daarnaast loopt het project ‘Glasparels’. Hierbij worden objecten van glas ontworpen die verwijzen naar de winkel waarboven deze hangt. De binnenstad is opgefleurd met straatornamenten van kunststof die boven de winkels hangen om de stad wat kleur te geven. De ornamenten zijn een verwijzing naar Glasstad. De ondernemersvereniging LOV heeft hiervoor gezorgd. De werkgroep KIOR realiseert muurschilderingen in de binnenstad van Leerdam (en erbuiten).
Versterken recreatie en toerisme
De onder het vorige onderwerp benoemde punten, maken de binnenstad een aantrekkelijker gebied om te verblijven. Daarmee dragen zij ook bij aan het versterken van recreatie en toerisme. Daarnaast zijn en waren er initiatieven die specifiek zijn gericht op het versterken van recreatie en toerisme waaronder:
- Het Stadspark Leerdam is in mei 2022 geopend als laatste onderdeel van de Glasroute Leerdam. Dit park wordt volledig gevuld met kunstwerken van Glasblazers en Glaskunstenaars.
- In 2023 is het evenement Glas leeft! voor het eerst georganiseerd. In 2024 krijgt dit een vervolg.
- De gemeente is in gesprek met visvereniging De Snoek over het versterken van de openbare recreatiefunctie van eiland ’t Oevertje. Er is een ontwerpbureau bezig met mogelijke ontwerpen (scenario’s), waarover u in de loop van 2024 wordt geïnformeerd.
Goede bereikbaarheid
Het VCP is in september 2023 vastgesteld. De uitvoering daarvan vormt een belangrijk onderdeel van de Binnenstadvisie. De maatregelen die daarbij horen worden uitgevoerd in 2024. Er wordt begonnen met de uitbreiding van het parkeerterrein bij het station. Daarna zullen de andere in het VCP beschreven verkeersmaatregelen uitgevoerd worden. Na evaluatie zal (naar verwachting in 2026) in samenspraak met betrokkenen gestart worden met het opnieuw inrichten van de binnenstad.
Begin 2024 is gestart met het opstellen van (gemeente breed) parkeerbeleid.
In 2024 wordt een (gemeente brede) fietsvisie opgesteld. Deze zal ook bijdragen aan een goede bereikbaarheid van de binnenstad van Leerdam en een betere balans in vervoerswijzen.
Samenwerking
Het is noodzakelijk dat alle betrokken partijen samen met de gemeente met elkaar praten, samenwerken en afstemmen. Om hier invulling aan te geven wordt periodiek overlegd waarbij vertegenwoordigers van de betrokken partijen aan tafel zitten. Doel van het overleg is elkaar informeren, betrekken, afstemmen en gezamenlijk de voortgang bewaken.
Verkeerscirculatieplan binnenstad Leerdam
In september 2022 heeft de gemeenteraad de Binnenstadsvisie Leerdam vastgesteld. De raad heeft toen besloten dat eerst een verkeerscirculatieplan (VCP) opgesteld moest worden. Daarmee zijn we onmiddellijk aan de slag gegaan. Samen met bewoners, wijkraad centrum en ondernemersvereniging LOV is bekeken op welke wijze we het verkeer door en om de binnenstad van Leerdam willen leiden. Daarbij rekening houdend met de punten die we belangrijk vinden in de Binnenstadvisie. De fysieke inrichting van de straten komt aan bod bij de uitvoering van de Binnenstadsvisie.
In de raadsvergadering van 21 september is het Verkeerscirculatieplan Binnenstad Leerdam (Deze link gaat naar een externe website) vastgesteld.
In de video 'Verkeerscirculatieplan Leerdam Centrum' (Deze link gaat naar een externe website) komen verschillende partijen aan het woord die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het VCP.
Maatregelen Verkeerscirculatieplan Leerdam
In de huidige situatie is de auto nog erg aanwezig in de binnenstad van Leerdam. Dat staat haaks op de ambitie van zowel de Binnenstadsvisie als het VCP om de fietser en de voetganger meer ruimte te geven. De gevolgen en randvoorwaarden voor deze ambitie worden in het VCP beschreven. Er is een maatregelenpakket opgesteld om de ambities voor de binnenstad te kunnen verzilveren. De belangrijkste maatregelen zijn:
- De Kerkstraat wordt ter hoogte van de Westwal fysiek afgesloten voor gemotoriseerd verkeer, met uitzondering van venstertijden. Dit zijn tijden waarop winkels bevoorraad mogen worden door vrachtwagens.
- Doordat er geen doorgaand verkeer meer mogelijk is door de Kerkstraat, zijn de parkeerplaatsen daar niet meer bereikbaar. Deze zullen worden verwijderd. Hiermee komt ruimte beschikbaar voor fietsers en voetgangers. Ook is er hierdoor ruimte voor extra groen, fietsparkeerplaatsen en terrassen. Met de maatregelen uit de Binnenstadsvisie kan hier een meer definitieve invulling aan worden gegeven. Bijvoorbeeld wanneer straten mogelijk van gevel tot gevel een nieuwe inrichting kunnen krijgen.
- De raad heeft besloten om de parkeerplaatsen die verloren gaan aan de Kerkstraat te compenseren in de uitbreiding van het parkeerterrein aan de Stationsweg.
- De Hoogstraat en de Huisgracht worden ter hoogte van de Kerkstraat afgesloten. Deze straten worden hiermee doodlopend en toegankelijk voor verkeer in twee richtingen. Dit is gelijk aan de huidige situatie op een reguliere donderdag.
- De Noordwal wordt (middels bebording) alleen toegankelijk voor bestemmingsverkeer. Dit doen we om het aantal kruisende bewegingen door de binnenstad tot een minimum te beperken.
- De Bergstraat en de Nieuwstraat worden (fysiek) afgesloten ter hoogte van het Schavet (aan de oostzijde) en de Markthof (aan de westzijde) waardoor in deze straten geen doorgaand (gemotoriseerd) verkeer meer mogelijk is. Ook deze maatregel wordt voorgesteld om het aantal kruisende bewegingen door de binnenstad te verminderen. Expeditieverkeer kan de Nieuwstraat nog inrijden tijdens venstertijden.
- Verbetering van de positie van de fietser en de voetganger door het creëren van extra fietsparkeervoorzieningen en uitbreiding van de voetgangerszone, zodat een aaneengesloten voetgangerszone ontstaat die overeenkomt met het verblijfsgebied in de Binnenstadsvisie. Verder gaan we zoveel mogelijk voorrang aanbrengen in de looproutes en de objectbewegwijzering uitbreiden.
Hoe nu verder?
In de eerste helft van 2024 zijn we aan de slag gegaan met de uitvoering van de maatregelen uit het VCP. Zo zijn de voorbereidingen gestart voor het vergroten van de parkeervoorziening bij het station. Als dit gerealiseerd is kan de binnenstad daadwerkelijk autoluw ingericht worden. Dat doen we door het plaatsen van paaltjes en verkeersborden die aangeven wat de nieuwe situatie is voor gemotoriseerd verkeer. Het is van belang dat deze maatregelen zoveel mogelijk tegelijkertijd worden ingevoerd. Zo wordt voorkomen dat de ene straat wordt geconfronteerd met een toename van verkeer als gevolg van de maatregelen in een andere straat. De nieuwe situatie gaat naar verwachting zorgen voor meer ruimte in de binnenstad voor voetgangers en voor bijvoorbeeld terrassen. Of de maatregelen ook daadwerkelijk uitpakken zoals we ons voorstellen zal moeten blijken. Daarom gaan we eerst de nieuwe situatie na een half jaar evalueren.
Als blijkt dat de situatie aan de verwachtingen voldoet, bij inwoners, bezoekers en ondernemers, dan kunnen we de binnenstad ook daadwerkelijk gaan herinrichtingen.