Verkiezingen
Tijdens verkiezingen mag u stemmen op een politieke partij. U kunt stemmen voor bijvoorbeeld de gemeenteraad, provinciale staten of voor de Tweede Kamer. U krijgt uiterlijk 14 dagen voor de verkiezingen een stempas thuisgestuurd. Deze heeft u nodig om te stemmen.
Kunt u niet zelf stemmen? Machtig iemand om voor u te stemmen. Dit kan via de stempas of met een machtigingsformulier.
Bent u uw stempas kwijt of heeft u er geen gekregen? Vraag de gemeente om een nieuwe stempas. Dit kan mondeling tot de dag voor de verkiezingen om 12.00 uur. Vraagt u schriftelijk om een nieuwe stempas? Dan moet de gemeente dit uiterlijk 5 dagen voor de verkiezingen hebben gekregen. Anders is het te laat.
Wilt u stemmen in een andere gemeente? Zet uw stempas eerst om in een kiezerspas. Let op, dit kan niet bij gemeenteraadsverkiezingen.
Voorwaarden
- U staat ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP) van de gemeente waar u woont.
- U bent 18 jaar of ouder op de dag van de verkiezingen.
- Voor de Tweede Kamerverkiezingen of de Provinciale Statenverkiezingen moet u de Nederlandse nationaliteit hebben.
U kunt alleen stemmen voor de provincie, het waterschap of de gemeente waarin u woont.
Bijzonderheden
Meer weten?
Informatie van de Rijksoverheid over verkiezingen.
Poster plakken
Verkiezingsposters mogen niet overal geplakt worden. Kijk hier voor een overzicht van de plaklocaties.
Termijn
Vergeet uw stempas en identiteitsbewijs niet als u gaat stemmen!
U krijgt uiterlijk 14 dagen voor de verkiezingen een stempas thuisgestuurd.
Aanpak
Tijdens verkiezingen kunt u stemmen. Dit gaat zo:
- U gaat naar het stembureau in uw gemeente.
- Neem het volgende mee:
- uw stempas
- uw identiteitsbewijs, zoals een paspoort, Nederlandse identiteitskaart of rijbewijs (maximaal 5 jaar verlopen).
- De leden van het stembureau geven u een stembiljet. Nu kunt u uw stem uitbrengen. Let op dat niemand meekijkt.
Stemt iemand anders voor u? Dan machtigt u iemand. Dit gaat zo:
- De gemachtigde moet tegelijkertijd zelf en voor u stemmen.
- U woont binnen dezelfde gemeente? Dan ondertekenen u en uw gemachtigde de stempas. De gemachtigde neemt dan het volgende mee naar het stembureau:
- de stempas van u en van de gemachtigde zelf .
- zijn of haar eigen identiteitsbewijs
- een kopie van uw identiteitsbewijs.
- U woont niet in dezelfde gemeente? Dan doet u een schriftelijk verzoek bij de gemeente. U en uw gemachtigde ondertekenen samen het formulier. Dit formulier kunt u ophalen bij de receptie of aanvragen via verkiezingen@vijfheerenlanden.nl. Stuur dit formulier tot uiterlijk 5 dagen voor de verkiezingen naar de gemeente.
Soorten verkiezingen
De laatste Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 17 maart 2021. Normaal gesproken vindt de Tweede Kamerverkiezing om de 4 jaar plaats, in maart of mei (afhankelijk van de vraag of in hetzelfde jaar ook verkiezingen zijn voor provinciale staten of gemeenteraden).
Tweede Kamer in vogelvlucht
Nederlanders met kiesrecht mogen elke 4 jaar - of vaker als een kabinet valt en er ontbindingsverkiezingen worden gehouden - kiezen wie hen vertegenwoordigen in de Tweede Kamer. De Tweede Kamer vormt samen met de Eerste Kamer het Nederlandse parlement (in de Grondwet Staten-Generaal genoemd). De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden. De belangrijkste taken van de Tweede Kamer zijn: het controleren van de regering en het maken van nieuwe wetten. Het kabinet (bestaand uit de minister-president, ministers en staatssecretarissen) wordt niet gekozen. Na de Tweede Kamerverkiezing onderhandelen politieke partijen om een coalitie te vormen die de steun van een meerderheid in de Tweede Kamer heeft.
Kijk voor meer informatie over Tweede Kamerverkiezingen op de website van de Kiesraad.
De leden van de provinciale staten worden tegelijkertijd met de leden van de kiescolleges in Bonaire, Sint Eustatius en Saba en de verkiesbare leden van het algemeen bestuur van de waterschappen gekozen. Provinciale statenverkiezingen vinden eenmaal in de 4 jaar plaats. De laatste verkiezingen voor de provinciale staten werden op 20 maart 2019 gehouden.
Provinciale staten in vogelvlucht
Nederland telt 12 provincies. De voornaamste taak van de provinciale staten is het controleren van het bestuur van de provincie zoals uitgevoerd door gedeputeerde staten. Het college van gedeputeerde staten is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de provincie. Dit college wordt voorgezeten door de commissaris van de Koning en bestaat verder uit minimaal 3, en maximaal 9 gedeputeerden. De commissaris van de Koning is voorzitter van de provinciale staten en van het college van gedeputeerde staten. De leden van gedeputeerde staten worden benoemd door provinciale staten. De commissaris van de Koning wordt benoemd door de regering, voor een periode van 6 jaar.
Kiezen leden Eerste Kamer
Een bijzondere bevoegdheid van de provinciale staten is het kiezen - samen met de kiescolleges in Bonaire, Sint Eustatius en Saba - van de leden van de Eerste Kamer. Dit gebeurt binnen 3 maanden na de verkiezingen voor de provinciale staten en de kiescolleges. Bij het kiezen van de leden van de Eerste Kamer heeft niet elk statenlid een even zware stem. Dat ligt ook niet voor de hand, want de provincies verschillen nogal in aantallen inwoners. Daarom is het gewicht van de stem, stemwaarde genoemd, afhankelijk van het inwonertal van de provincie. De inwoneraantallen voor het berekenen van de stemwaarden zijn die van 1 januari van het jaar waarin de verkiezing plaatsvindt.
Kijk voor meer informatie over Provinciale Statenverkiezingen op de website van de Kiesraad.
De leden van de algemeen besturen van de waterschappen in Nederland worden sinds 2015 tegelijkertijd met de leden van de provinciale staten gekozen. De waterschapsverkiezingen vinden om de 4 jaar plaats. De laatst gehouden waterschapsverkiezingen vonden plaats op 20 maart 2019.
Waterschappen in vogelvlucht
Waterschappen in Nederland zorgen voor de waterhuishouding. Zo zorgen zij voor het beheer van dijken en sluizen, de juiste waterstand en voor zuivering van afvalwater. Er zijn 21 waterschappen in Nederland. Elk waterschap heeft een gekozen algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Beide besturen worden voorgezeten door een dijkgraaf of watergraaf.
Het algemeen bestuur van een waterschap is vergelijkbaar met een gemeenteraad. Dit algemeen bestuur stelt het beleid van het waterschap vast en controleert of het dagelijks bestuur dat beleid goed uitvoert. Het algemeen bestuur bestaat uit 18 tot 30 leden. Het grootste deel van deze leden zijn inwoners van het waterschap (ook wel de 'categorie ingezetenen' genoemd). Zij worden om de vier jaar gekozen via verkiezingen.
Een ander deel van het algemeen bestuur is voor vertegenwoordigers van bedrijven, boeren en natuurbelangen. Zij worden niet gekozen via verkiezingen. Zij hebben zogeheten geborgde zetels.
Kijk voor meer informatie over Waterschapsverkiezingen op de website van de Kiesraad.
Een keer in de vier jaar vinden in Nederland gemeenteraadsverkiezingen plaats. De volgende gemeenteraadsverkiezingen zijn op woensdag 16 maart 2022. De laatste gemeenteraadsverkiezingen waren op 21 maart 2018.
Gemeenteraden in vogelvlucht
Vanaf 1 januari 2022 zijn er 345 gemeenten in Nederland. Dertig jaar geleden bestond Nederland nog uit 774 gemeenten. De omvang van een gemeenteraad hangt samen met het aantal inwoners van de gemeente. De grootste gemeenteraden van Nederland hebben 45 leden, dat zijn gemeenten met meer dan 200.000 inwoners. De kleinste gemeenteraden hebben 9 leden, dat zijn gemeenten met minder dan 3000 inwoners. Het aantal raadsleden – en dus zetels – is altijd oneven.
Kijk voor meer informatie over Gemeenteraadsverkiezingen op de website van de Kiesraad.
De verkiezing van de leden van het Europees Parlement wordt eens in de 5 jaar gehouden. Er bestaat binnen Europa geen uniforme verkiezingsprocedure voor het Europees Parlement. Ook de stemming vindt niet in alle lidstaten op dezelfde dag plaats. De laatste verkiezing voor de Nederlandse leden in het Europees Parlement vond plaats op 23 mei 2019.
Europees Parlementsverkiezing in vogelvlucht
De Europees Parlementsverkiezing vond voor het eerst plaats in 1979. In dat jaar bestond het Europees Parlement nog uit 410 leden, afkomstig uit 9 EG-lidstaten (België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Italië, Duitsland, Ierland, Verenigd Koninkrijk en Denemarken). Het tegenwoordige Europees Parlement bestaat uit 705 zetels uit 27 lidstaten. Uit iedere lidstaat is een vast aantal parlementariërs afkomstig; afhankelijk van het aantal inwoners. 29 Europarlementariërs vertegenwoordigen de Nederlandse EU-burgers. Afgevaardigden voor het Europees Parlement worden per land gekozen. In het parlement zitten geen afzonderlijke nationale partijen, maar Europese partijen. Vaak gaat het om nationale partijen die een verbinding zijn aangegaan met partijen uit (minimaal) 7 andere lidstaten.
Kijk voor meer informatie over Europese Parlementsverkiezingen op de website van de Kiesraad.
Kijk voor stemformulieren op onze pagina Europees Parlement.